Depremde üniversite sınavına hazırlanan sigara kullanan öğrencilerin durumluk-sürekli kaygı düzeylerinin incelenmesi
Article Sidebar
Main Article Content
Özet
Amaç: Bu çalışma deprem olgusunda üniversite sınavına hazırlanan ve sigara kullanan öğrencilerin durumluk-sürekli kaygı düzeylerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma 24 Ocak 2020 tarihinde yerel saatle 20.55’te merkez üssü Elazığ Sivrice depremini yaşamış üniversiteye hazırlanan ve sigara kullanan çalışmaya katılmayı kabul eden 130 kişi ile yürütülmüştür. Bireylerden ‘’Birey Bilgi Formu’’ ve ‘’Durumluk-Sürekli Kaygı Ölçeği (STAI I-II)’’ kullanılarak veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 25 programı ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya dahil edilen erkek olguların durumluk kaygı durumları ve kadın olguların sürekli kaygı durumlarının yüksek olduğu saptanmıştır. Sigaranın sağlık üzerine etkileri hakkında fikri olmayanların diğerlerine göre sürekli kaygı düzeyleri anlamlı şekilde yüksek çıkmıştır. Durumluk kaygı ile sürekli kaygı arasında pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Durumluk kaygı düzeyinin sürekli kaygı düzeyine etkisinin anlamlı olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Çalışma deprem yaşantısı olan sigara kullanan üniversiteye hazırlanan bireylerde durumluk-sürekli kaygı düzeyinin yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Bireylerde deprem sonrasında gelişebilecek kaygının önlenebilmesi ve/veya azaltılabilmesi ve kaygı ile baş edebilmede etkin müdahale yöntemlerinin geliştirilebilmesi amacıyla eğitim programlarının düzenlenmesinin ve rehabilitasyon çalışmalarına öncelik verilmesinin etkili olabileceği düşünülmektedir.
Article Details
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Referanslar
Agun, K., Saltık, A., Abay, E., Yorulmaz, F., Çağatay, T. ve Tutluoğlu, B. (1993). Üniversite Öğrencilerinde Sınav Stresinin Solunum Fonksiyonlarına Etkisi. Nöropsikiatri Arşivi, İstanbul Tıp Fakültesi, İstanbul, 3, 370-375.
Asarnow, J., Glynn, S., Pynoos, R. S., Nahum, J., Guthrie, D., Cantwell, D. P. ve Franklin, B. (1999). When the earth stops shaking: Earthquake sequelae among children diagnosed for pre-earthquake psychopathology. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 38(8), 1016-1023.
Babaie, J., Naghipour, B. ve Faridaalaee, G. (2021). Cardiovascular diseases in natural disasters; a systematic review. Archives of academic emergency medicine, 9(1).
Basco, R. E. ve Olea, M. T. (2013). Correlation between anxiety level and academic performance of BS biology freshmen students. International Journal of Educational Research and Technology, 4(1), 97-103.
Berkem, M. ve Bildik, T. (2001). Depremin Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Polikliniği’ne başvuru profili üzerine etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(1), 29-35.
Bıçakcı, A. B. ve Okumuş, F. E. E. (2023). Depremin psikolojik etkileri ve yardım çalışanları. Avrasya Dosyası, 14(1), 206-236.
Breslau, N., Novak, S. P. ve Kessler, R. C. (2004). Daily smoking and the subsequent onset of psychiatric disorders. Psychological Medicine, 34(2), 323-333.
Cénat, J. M. ve Derivois, D. (2015). Long‐term outcomes among child and adolescent survivors of the 2010 Haitian earthquake. Depression and Anxiety, 32(1), 57-63.
Comeau, N., Stewart, S. H. ve Loba, P. (2001). The relations of trait anxiety, anxiety sensitivity, and sensation seeking to adolescents' motivations for alcohol, cigarette, and marijuana use. Addictive Behaviors, 26(6), 803-825.
Cred, U. (2020). Centre for Research on the Epidemiology of Disasters. UN Office for Disaster Risk Reduction.
Çalışkan, Ş. (2015). Üniversite öğrencilerinin sigara kullanımını etkileyen faktörler (Ekonometrik bir yaklaşım). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 23-48.
Dakhil, ZA, Farhan, HA, Faraz, F., Skuk, MR, Al-Jorani, MS, Rehman, MEU, & Öz, TK (2023). Depremin kardiyovasküler sağlık üzerindeki etkisi: Türkiye ve Suriye'deki yıkıcı depremlerden sonra kardiyovasküler sağlık hizmeti sağlayıcıları ne beklemeli? Güncel Kardiyoloji Sorunları, 48(9), 101800.
Deveci, S. E., Açik, Y., Oguzoncul, A. F. ve Deveci, F. (2010). Prevalence and factors affecting the use of tobacco, alcohol and addictive substance among university students in eastern Turkey. Southeast Asian J Trop Med Public Health, 41(4), 996-1007.
Deveci, S. E., Çalmaz, A. ve Açık, Y. (2012). Doğu Anadolu'da yeni açılan bir üniversitenin öğrencilerinde kaygı düzeylerinin sağlık, sosyal ve demografik faktörler ile ilişkisi. Dicle Tıp Dergisi, 39(2), 189-196.
Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153).
Dönmez, L., Aktekin, M., Erengin, H., Dinç, G. ve Karaman, T. (1996). Antalya’daki hekimler ve tıp fakültesi öğrencilerinde durumluk ve sürekli kaygı düzeyleri. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 4(4), 268-275.
Dursun, S. ve Aytaç, S. (2009). Üniversite öğrencileri arasında işsizlik kaygısı. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1), 71-84.
Dünya Sağlık Örgütü. (2022). World mental health report: transforming mental health for all.
Goodman, E. ve Capitman, J. (2000). Ergenlerde depresif semptomlar ve sigara içimi. Pediatri, 106(4), 748-755.
Gudmundsson, G., Gislason, T., Janson, C., Lindberg, E., Hallin, R., Ulrik, C. S., Brøndum, E., Nieminen, MM., Aine, T. ve Bakke, P. (2005). Risk factors for rehospitalisation in COPD: role of health status, anxiety and depression. European Respiratory Journal, 26(3), 414-419.
Hayes, N. (2011). Psikolojiyi anlamak (F. Şar, Çev.). Optimist Yayın ve Dağıtım.
Hayashi, K. ve Tomita, N. (2012). Lessons learned from the Great East Japan Earthquake: impact on child and adolescent health. Asia Pacific Journal of Public Health, 24(4), 681-688.
Hoerster, V. (2012). Smoking Behaviour among College Students: A Survey, A Thesis Submitted to the Faculty of Baylor University In Partial Fulfillment of the Requirements for the Honors Program, 1-61,
Igarashi, Y., Matsumoto, N., Kubo, T., Yamaguchi, M., Nakae, R., Onda, H., Yokobori, Ş., Koido, Y. ve Yokota, H. (2022). Prevalence and characteristics of earthquake-related head injuries: A systematic review. Disaster Medicine And Public Health Preparedness, 16(3), 1253-1258.
Johannesson, E., Simrén, M., Strid, H., Bajor, A. ve Sadik, R. (2011). Physical activity improves symptoms in irritable bowel syndrome: a randomized controlled trial. Official Journal of the American College of Gastroenterology| ACG, 106(5), 915-922.
Kara, S., Baş, F. Y. ve Açıkalın, C. (2011). Sigara içme davranışları ve etkili faktörler: Tıp ve Diş Hekimliği Fakültelerinin ilk ve son sınıf öğrencileri üzerinde çalışma. Smyrna Tıp Dergisi, 1(1), 16-21.
Kasatura, İ. (1998). Gençlik ve Bağımlılık, Evrim Yayınevi ve Bilgisayar San. Tic. Ltd. Şti. İstanbul.
Keklik, İ. (2011). Relationships of Attachment Styles and Gender, Personal Meaning, Depressiveness and Trait-Anxiety among College Students Üniversite Öğrencilerinin Bağlanma Stillerinin Cinsiyet, Kişisel Anlamlılık, Depresyona Yatkınlık ve Sürekli Kaygı Düzeyleriyle İlişkisi. Education, 36(159).
Knowles, K. A. ve Olatunji, B. O. (2020). Specificity of trait anxiety in anxiety and depression: Meta-analysis of the State-Trait Anxiety Inventory. Clinical Psychology Review, 82, 101928.
Lai, B. S., Kelley, M. L., Harrison, K. M., Thompson, J. E. ve Self-Brown, S. (2015). Posttraumatic stress, anxiety, and depression symptoms among children after Hurricane Katrina: A latent profile analysis. Journal of Child And Family Studies, 24, 1262-1270.
Lau, WK (2022). Depresyon ve anksiyete semptomlarında dayanıklılığın rolü: Üç dalga çapraz gecikmeli bir çalışma. Stres ve Sağlık, 38(4), 804-812.
Leal, P. C., Goes, T. C., da Silva, L. C. F. ve Teixeira-Silva, F. (2017). Trait vs. state anxiety in different threatening situations. Trends in Psychiatry And Psychotherapy, 39(3), 147-157.
Li, G., Hou, G., Yang, D., Jian, H. ve Wang, W. (2019). Relationship between anxiety, depression, sex, obesity, and internet addiction in Chinese adolescents: A short-term longitudinal study. Addictive Behaviors, 90, 421-427.
Makwana, N. (2019). Disaster and its impact on mental health: A narrative review. Journal of Family Medicine and Primary Care, 8(10), 3090-3095.
Melton, TH, Croarkin, PE, Strawn, JR ve Mcclintock, SM (2016). Çocuk ve ergenlerde eşlik eden anksiyete ve depresif semptomlar: sistematik bir inceleme ve analiz. Journal of Psychiatric Practice, 22(2), 84-98.
Miral, S., Özcan, Ö., Baykara, A., Yemez, B. ve Tayyar, C. (1998). Dinar depremi sonrası çocuklarda kaygı ve depresyon. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 5(1), 16-22.
Nakajima, Ş. (2012). Deprem ve sonrası psikolojisi. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 150-155.
Nelson, R., Paynter, J. ve Arroll, B. (2011). “Factors Influencing Cigarette access Behaviour Among 14–15-year-olds in New Zealand: A Cross-Sectional Study”, Journal of Primary Health Care, 3(2), 114-122.
Nolen-Hoeksema, S. ve Morrow, J. (1991). A prospective study of depression and posttraumatic stress symptoms after a natural disaster: the 1989 Loma Prieta Earthquake. Journal of Personality and Social Psychology, 61(1), 115.
Oktay, E., Çelik, A. K. ve Akbaba, A. İ. (2013). Examining Demographic Factors Related to Cigarette Smoking among Undergraduate Students at a Turkish University. International Journal of Higher Education, 2(2), 175-183.
Oner N, Le Compte A. Durumluk-Surekli kaygi envanteri el kitabi. Istanbul: Boğaziçi Yayinları; 1985.
Otto, M. W., Henin, A., Hirshfeld-Becker, D. R., Pollack, M. H., Biederman, J. ve Rosenbaum, J. F. (2007). Posttraumatic stress disorder symptoms following media exposure to tragic events: Impact of 9/11 on children at risk for anxiety disorders. Journal of Anxiety Disorders, 21(7), 888-902.
Öz, S. (2017). Sigara kullanan bireyler ile kullanmayan bireylerin stresle başa çıkma becerileri ve anksiyete düzeylerinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 64.
Akça, S. Ö., Selen, F., Demir, E. ve Demir, T. (2018). Cinsiyet ve yaş farklılıklarının ergenlerin depresyon, anksiyete bozukluğu, kendine zarar verme, psikoz, travma sonrası stres bozukluğu, alkol-uyuşturucu bağımlılığı ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile ilişkili sorunlara etkisi. Dicle Tıp Dergisi, 45(3), 255-264.
Özcebe, H., Dogan, B. G., İnal, E., Haznedaroglu, D. ve Bertan, M. (2014). Smoking habits and the related sociodemographic characteristics in university students. Thoracic Research and Practice, 15(2), 42.
Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik Testler, Ankara: Yeni Doğuş Matbaası.
Özmen, A., Maraş, M. M., Ayaz, Y. ve Sayın, E. (2023). Assessments of masonry buildings and historical structures during the 2020 Sivrice-Elazığ Earthquake. Periodica Polytechnica Civil Engineering, 67(2), 530-544.
Parodi, K. B., Holt, M. K., Green, J. G., Porche, M. V., Koenig, B. & Xuan, Z. (2022). Time trends and disparities in anxiety among adolescents, 2012–2018. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 57(1), 127-137.
Parrott, A. C. (1999). Does cigarette smoking cause stress?. American Psychologist, 54, 817-820.
Grappasonni, I., Mari, M., Dewey, M., Petrelli, F., & Costa, A. (2009). Posttraumatic stress disorder six months after an earthquake. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 44(5), 393.
Rapee, R. M., Creswell, C., Kendall, P. C., Pine, D. S., & Waters, A. M. (2023). Anxiety disorders in children and adolescents: A summary and overview of the literature. Behaviour Research and Therapy, 104376.
Sharifian, H., Roholamini, M., & Mossavi, M. M. (2019). The Effect Of Earthquake on Youth Tendency to Artificial Narcotics Consumption in Bam Township. International Journal of Advanced Studies in Humanities and Social Science, 8(1), 119-124.
Sharma, A., & Kar, N. (2019). Posttraumatic stress, depression, and coping following the 2015 Nepal earthquake: a study on adolescents. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 13(2), 236-242.
Shi, X., Zhou, Y., & Fan, F. (2016). Longitudinal trajectories and predictors of anxiety symptoms among adolescent survivors exposed to Wenchuan earthquake. Journal of Adolescence, 53, 55-63.
Spielberger CD, Gorsuch RL, Lushene RE, Vagg PR, Jacobs GA. State-trait anxiety inventory. Palo AltoCA: Consulting Psychologists Press; 1970.
Spielberger, C. D., & Reheiser, E. C. (2009). Assessment of emotions: Anxiety, anger, depression, and curiosity. Applied Psychology: Health and Well‐Being, 1(3), 271-302.
T.C. Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2023). Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu, Mart, 2023
Takhdat, K., Rebahi, H., Rooney, D. M., Babram, M. A., Benali, A., Touzani, S., Lamtali, S., & El Adib, A. R. (2024). The impact of brief mindfulness meditation on anxiety, cognitive load, and teamwork in emergency simulation training: A randomized controlled trial. Nurse Education Today, 132, 106005.
Tang, W., Xu, D., & Xu, J. (2020). Impact of earthquake exposure, family adversity and peer problems on anxiety-related emotional disorders in adolescent survivors three years after the Ya'an earthquake. Journal of Affective Disorders, 273, 215-222.
Tas, F., & Cakir, M. (2022). Nurses' knowledge levels and preparedness for disasters: A systematic review. International Journal of Disaster Risk Reduction, 80, 103230.
Tekindal, M., Eryaş, N. ve Tekindal, B. (2010). İlköğretim okullarındaki öğrencilerin sürekli kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 79-93.
Wang, T., Li, M., Xu, S., Liu, B., Wu, T., Lu, F., Xie, J., Peng, L., & Wang, J. (2019). Relations between trait anxiety and depression: A mediated moderation model. Journal of Affective Disorders, 244, 217-222.
World Health Organization (WHO). “Tobacco free initiative. Building blocks for tobacco control: A Handbook; WHO: Geneva, Switzerland, 2004”. https://www.who.int/ tobacco/resources/publications/tobaccocontrol_handbook/ en/12.10.2019.
World Health Organization (WHO). “WHO report on the global tobacco epidemic, 2015: Raising taxes on tobacco”. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/178574/9789240694606_eng.pdf;jsessi nid=07588D7406 255D04027A7E97ACE4B01A?sequence=1/ 12.10.2019.
Yang, X., Zhou, Z., Liu, Q., & Fan, C. (2019). Mobile phone addiction and adolescents’ anxiety and depression: The moderating role of mindfulness. Journal of Child And Family Studies, 28, 822-830.
Yardım, N. (2023). Kahramanmaraş ve Hatay 2023 Depreminden 24 Yıl Önce Marmara Depreminde Gölyaka ve Düzce Çadırkentlerinin Halk Sağlığı Yönünden Değerlendirilmesi. Afet ve Risk Dergisi, 6(4), 1368-1387.
Yıldız, B., & Akkoyun, A. Z. (2023). Deprem sonrası psikiyatrik destek. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 817-820.
Yılmaz, İ. A., Dursun, S., Güzeler, E. G., ve Pektaş, K. (2014). Üniversite öğrencilerinin kaygi düzeyinin belirlenmesi: bir örnek çalişma. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 4(4), 16-26.
Öncel, S. Y., Gebizlioğlu, Ö. L., ve Alioğlu, F. A. (2011). Risk factors for smoking behavior among university students. Turkish Journal of Medical Sciences, 41(6), 1071-1080.
Zaher, C., Halbert, R., Dubois, R., George, D., & Nonikov, D. (2004). Smoking-related diseases: the importance of COPD. The İnternational Journal of Tuberculosis and Lung Disease, 8(12), 1423-1428.
Zhang, Z., Ran, M. S., Li, Y. H., Ou, G. J., Gong, R. R., Li, R. H., Fan, M., Jiang, Z., & Fang, D. Z. (2012). Prevalence of post-traumatic stress disorder among adolescents after the Wenchuan earthquake in China. Psychological Medicine, 42(8), 1687-1693.
Zhou, X., Kang, L., Sun, X., Song, H., Mao, W., Huang, X., Zhang, Y., & Li, J. (2013). Risk factors of mental illness among adult survivors after the Wenchuan earthquake. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 48, 907-915.
Zvolensky, M. J., Schmidt, N. B., & McCreary, B. T. (2003). The impact of smoking on panic disorder: An initial investigation of a pathoplastic relationship. Journal of Anxiety Disorders, 17(4), 447-460.